Należy do rodziny Aplocheilidae i jest chyba najbardziej znanym jej przedstawicielem.
Występuje w wodach torfowisk Afryki na obszarze od Konga do Gabonu.
Tworzy szereg form lokalnych różniących się nieco wzorem ubarwienia. Ryby dorastają do około 6 centymetrów, a czasem nieco więcej.
W naturze można je spotkać zarówno w niewielkich często okresowo wysychających zbiornikach jak i w strumieniach z miękką i kwaśną wodą. Do Europy sprowadzono go i rozmnożono po raz pierwszy w 1913 roku.
Smukłe ciało samców ma niezwykle intensywne barwy. Zasadniczym kolorem ciała jest metalicznie zielony, a na nim pojawiają się czerwone plamki układające się w wyraźne pręgi, których ilość i układ pozwala na odróżnienie poszczególnych osobników. Wydłużone płetwy nieparzyste samców są na brzegach koloru żółtopomarańczowego. Samice są mniejsze i niepozornie ubarwione, a ich płetwy nie są wydłużone.
Są pokojowo nastawione wobec innych ryb, należy jednak unikać trzymania ich z rybami o weloniastych płetwach oraz trzymania 2 samców w niewielkim zbiorniku.
Niemiecki hodowca Gerhard Hjerresen z Flensburga wyselekcjonował i utrwalił ciekawą
czerwono zabarwioną formę opisaną poźniej przez H. Meinkena jako Aphyosemion
australe "hjerreseni". U tej formy zamiast zasadniczej szmaragdowej barwy ciała
samców jest barwa pomarańczowoczerwona, samice natomiast skromniej ubarwione mają
jednak wyraźne pomarańczowe zabarwienie.
Z uwagi na piękno obu form, nie należy ich krzyżować ze sobą.
Dla proporczykowców należy przygotować zbiornik, którego dno wykłada się torfem, a posadzone drobnolistne rośliny będą tworzyły miejscami gęste zarośla. Powierzchnia wody powinna być częściowo pokryta roślinami pływającymi. Do zbiornika nalewa się miękką wodę o temperaturze od 20°C do 24°C z dodatkiem niejodowanej soli kuchennej w ilości 1 łyżeczka od herbaty na każde 10 l wody w zbiorniku. Woda w krótkim czasie od nalania do takiego zbiornika osiągnie optymalny dla proporczykowców lekko kwaśny odczyn. Z uwagi na ogromne podobieństwo samic należących do różnych gatunków w jednym akwarium nie umieszczamy więcej niż jednego gatunku proporczykowców. Zabezpiecza to przed powstawaniem przypadkowych i niepożądanych krzyżówek międzygatunkowych. Nie należy również trzymać w jednym zbiorniku dwóch samców, jednak w odpowiednio obszernym akwarium wspaniale prezentuje się stado złożone z kilku barwnych samców z odpowiednio większą liczbą samic. Zbiornik dla proporczykowców musi być obowiązkowo dobrze przykryty. W akwarium proporczykowiec z Kap lopez może przeżyć nawet 3 lata.
Do rozrodu używamy mniejszego zbiornika z siatką ochronną lub rusztem ikrowym wyłożonego mchem jawajskim z wodą taką samą jak w zbiorniku ogólnym jednak nieco cieplejszą o temperaturze około 24°C. Wpuszcza się do niego kilka uprzednio instensywnie karmionych larwami owadów samic i jednego samca. Tarło może trwać nawet kilka tygodni. Tarlaki przeławia się do następnego zbiornika po tygodniu, aby uniknąć rozciągniętego w czasie wykluwania się młodych i związanego z tym kanibalizmu. Młode wykluwają się z drobnej przezroczystej ikry po mniej więcej dwóch tygodniach. Ikra może przez jakiś czas przebywać wśród wilgotnych roślin wodnych i być w tej postaci transportowana. Wyklute młode żywią się naupliusami solowca, drobnym oczlikiem, a w miarę wzrostu jedzą coraz większe organizmy żywe. W naturze dorosłe żywią się głównie larwami owadów, natomiast w niewoli zjadają każdy rodzaj dobrej jakości pokarmu. Dojrzałość młode osiągają już po trzech miesiącach.
Powyższy opis mojego autorstwa ukazał się w czasopiśmie "Nasze Akwarium".